Οδός Πανεπιστημίου, κεντρικό βιβλιοπωλείο Ελευθερουδάκη έτος 2002. Η μεγάλη βιτρίνα του ιστορικού οίκου φιλοξενεί το πρώτο λογοτεχνικό βιβλίο της Μάρας Μεϊμαρίδη με τίτλο «Οι Μάγισσες της Σμύρνης Εξιστόρηση». Στα δεξιά της προθήκης κοντά στην είσοδο, καθισμένη ανακούρκουρδα τυλιγμένη με την μεγάλη μαύρη μαντήλα της, βρίσκεται μία ηρωίδα του βιβλίου, η Μάνα Αττάρτη. Αυτό το εκπληκτικό ομοίωμα της Τούρκας Αττάρτης θυμάμαι ότι είχε διχάσει τους αναγνώστες και τους περιπατητές του Αθηναϊκού κέντρου. Άλλοι στεκόντουσαν μπροστά στην βιτρίνα ενθουσιασμένοι με την Αττάρτη, την φωτογράφιζαν και μας ρωτούσαν «Σίγουρα είναι κούκλα; Φαίνεται τόσο αληθινή!», άλλοι ανατρίχιαζαν με την πιστότητα, την αληθοφάνεια του ομοιώματος και μας έλεγαν πως την έβρισκαν φρικιαστική!

Από τότε έως σήμερα «Οι Μάγισσες της Σμύρνης» σημείωσαν ρεκόρ πωλήσεων με 250 εκδόσεις και 900.000 αντίτυπα παγκοσμίως. Υπήρξε τηλεοπτική μεταφορά τους το 2005 στο «Mega» και θεατρική μεταφορά τους το 2018 στο «Παλλάς».

«Μετά τη σαρωτική επιτυχία της θεατρικής παράστασης που κάναμε στο “Παλλάς”, ένιωσα ότι οφείλω στον κόσμο να διηγηθώ τη συνέχεια της ζωής της Κατίνας. Tι έγινε στα χρόνια μετά την Καταστροφή, ποιος ήταν ο τέταρτος σύζυγός της Κατίνας και πολλά ακόμα που της συνέβησαν. Με ρωτούσαν οι αναγνώστες τι απέγινε η Ευταλία, η θεία Φούλα, η εξαδέλφη Δέσποινα και τα παιδιά … Ήρθε λοιπόν η ώρα να τους τα διηγηθώ…» (Μάρα Μεϊμαρίδη)

Έτσι στις 5 Φεβρουαρίου τρέχοντος έτους κυκλοφόρησε το 2ο μέρος του συγγραφικού αυτού φαινομένου με τίτλο «Κατίνα 1922 – 1925 Εξιστόρηση».

Η Κατίνα δεν ήταν όμορφη και ζούσε από τα δέκα της χρόνια στους φτωχομαχαλάδες της Σμύρνης. Εκεί γνώρισε την Αττάρτη που την μύησε στην μαγεία. Αυτή η έξυπνη και αδίστακτη Σμυρνιά κατάλαβε γρήγορα ότι «τα ερωτικά φίλτρα, τα μπουγιούμ, τα λιώματα και τα μαγικά ποτέ δεν κάνουν λάθος». Κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να σταματήσει μία μάγισσα. Έτσι η Κατίνα αργά και μεθοδικά κάνοντας τον ένα γάμο καλύτερο και πλουσιότερο από τον άλλο και μην αφήνοντας τίποτα «αμπουγιούμιαστο» , έφτασε να διαφεντέψει την Σμύρνη.

Πέρασαν τριάντα χρόνια στην όμορφη Σμύρνη και η Κατίνα με την μάνα της την Ευταλία από τους φτωχομαχαλάδες και την πείνα ανέβηκαν στα σαράγια . Ας είναι καλά η Αττάρτη. Ένα βράδυ η Μάγισσα Αττάρτη μπήκε στο σπίτι τους και αποθέτοντας λίγο χώμα και ένα φυλακτό στο τραπέζι τους, τους μήνυσε να φύγουν από τη Σμύρνη. Το αίμα -τους είπε-θα φτάσει έως τις πιο βαθιές ρίζες της αμπελιάς. Μάνες θα χάσουν τα παιδιά τους και μωρά θα κλαίνε ορφανά. Στις 2 Ιούνιου του 1922, τρεις μήνες πριν την Καταστροφή, το Καραμαναίϊκο ξεκίνησε για τα Ελληνικά χώματα έχοντας διασώσει την μεγάλη περιουσία του. Λίγες μέρες μετά πάτησαν σε ένα ωραίο νησί που το έλεγαν Αίγινα.

Έτσι αυτό το τσούρμο των καπάτσων γυναικών μπαίνει σε νέες περιπέτειες. Το βιβλίο και οι ήρωες του, παλιοί μας γνώριμοι αλλά και νέοι πρωταγωνιστές, μας ταξιδεύουν από τη Σμύρνη στην Αίγινα, στην Αθήνα, στην Κέρκυρα. Από την μονίμως μεθυσμένη ψαρού, στον επηρμένο συνταξιούχο του Δημοσίου, από τον εν πλήρη συγχύσει ιερέα στους Κορφιάτες κόντηδες και από τους ποιητές και τους διανοουμένους στις πόρνες και τις ελαφρές γυναίκες με τις ανεξήγητες εγκυμοσύνες. Μικρές και μεγάλες ιστορίες, ένοχα μυστικά, πάθη και πόθοι, καταχθόνια σχέδια και παλιά φονικά σε μία σφικτή, πολλές φορές ανατρεπτική αφήγηση μας κρατούν σε προσμονή και αγωνία έως την τελευταία σελίδα.

Από το βιβλίο περνούν και πραγματικά πρόσωπα όπως ο Κάιζερ, ο Βάρναλης, η Καλλιρρόη Παρρέν αλλά και μάγισσες όπως η φοβερή και τρομερή Βαλίντρα, που ακούει στο όνομα Βαλιντέ ή Βάαλ με τις υπερφυσικές, σκοτεινές της δυνάμεις. Η Βαλίντρα -πότε σαν αερικό και πότε με ανθρώπινη μορφή- προσπαθεί να κινήσει όλα τα νήματα. Θα καταφέρει η Κατίνα να σταματήσει τα σχέδια της ;

Οι ντοπιολαλιές, τα Σμυρναίικα και τα Κερκυραϊκά, ζωντανεύουν τους διαλόγους και τους κάνουν ακόμη πιο απολαυστικούς. Το απαραίτητο γλωσσάρι, όπου είναι απαραίτητο, στο κάτω μέρος της σελίδας.
Το μυθιστόρημα αυτό δύσκολα κατατάσσεται σε μία μόνο θεματογραφία. Είναι σίγουρα ιστορικό, οπωσδήποτε κοινωνικό, σαφώς αστυνομικό και πολύ φανταστικό. Το μόνο κακό του είναι ότι οι 620 σελίδες του τελειώνουν γρήγορα!
«Όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι. Αν τους πεις αστεία θα γελάσουν, αν τους φοβίσεις θα φοβηθούν, αν τους χτυπήσεις θα πονέσουν. Το σώμα και η ψυχή είναι ίδια, σε όποιο Θεό και αν πιστεύουν, σε όποιο σημείο της γης και αν κατοικούν, ότι χρώμα κι αν έχουν» (Κατίνα Καραμάνου).

Καλή ανάγνωση!

Το βιβλίο θα το βρείτε εδώ : www.books.gr και σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία.

Ειρήνη Μανδηλαρά

Εντελώς συμπτωματικά η ολοκλήρωση της μελέτης αυτού του πολύ ενδιαφέροντος βιβλίου συνέπεσε με τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Την 27η Ιανουαρίου του 1945 τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς – Μπίρκεναου στην Πολωνία.

Το Ολοκαύτωμα ήταν ναζιστικής έμπνευσης και οργάνωσης έγκλημα, αλλά δεν το πραγματοποίησαν μόνοι τους οι ναζιστές. Χάρη στο έργο του Daniel Goldhagen, Πρόθυμοι δήμιοι: εκτελεστές του Χίτλερ (Τερζόπουλος, Αθήνα 1998) και παρά τις αντιρρήσεις που το βιβλίο αυτό είχε εγείρει όταν εκδόθηκε, γνωρίζουμε ότι οι πληθυσμοί που κατοικούσαν γύρω από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι προμηθευτές εφοδίων και υπηρεσιών προς τα στρατόπεδα και πολλοί, άλλοι ναζιστές ή όχι, Γερμανοί ή μη, συνέργησαν στο Ολοκαύτωμα. Σήμερα γνωρίζουμε κάτι ακόμη βαρύτερο. Σε άλλες περιπτώσεις σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, τοπικοί πληθυσμοί δεν ήσαν μόνο συνεργοί, αλλά ήσαν οι ίδιοι εκτελεστές των Εβραίων με τους οποίους ζούσαν μαζί στις ίδιες κοινότητες. Διαβόητο παράδειγμα είναι η σφαγή όλων των εβραίων κατοίκων του πολωνικού χωριού Γέντβαμπνε από γείτονές τους, όπως απέδειξε με έρευνά του ο Jan T. Gross (The Neighbors, Princeton University Press, Princeton 2001). H ιστορική έρευνα έχει αναδείξει ανάλογα περιστατικά σε κοινότητες Ρουμάνων, Ουκρανών, Κροατών, Λιθουανών και Λετονών, όπου οι κάτοικοι, όχι μόνο συνέργησαν, αλλά οι ίδιοι προχώρησαν σε μαζικές δολοφονίες εβραίων συντοπιτών τους. (πηγή: BHMA «Το πανευρωπαϊκό έγκλημα» 18/3/18)

Τι γνωρίζουμε σήμερα για το Ολοκαύτωμα;

Μία έρευνα σοκ, η οποία δημοσιεύτηκε στον ελληνικό τύπο στις 16/9/20 και η οποία έλαβε χώρα στις ΗΠΑ έδωσε τα εξής αποτελέσματα βάσει της βρετανικής εφημερίας Guardian:
Tο 48% των ενηλίκων μεταξύ 18 και 39 ετών που συμμετείχαν στην έρευνα, δεν μπορούσε να κατονομάσει ούτε ένα ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης της περιόδου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ σχεδόν το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων (23%) δήλωσε ότι θεωρεί πως το Ολοκαύτωμα αποτελεί μύθο ή αποτελεί προϊόν υπερβολικών αφηγήσεων. Απόλυτη άγνοια για τα εγκλήματα των ναζί κατά των Εβραίων της Ευρώπης έχει το 12% της ίδιας ηλικιακής ομάδας, όπου δήλωσε ότι δεν έχει ακούσει ή δεν νομίζει ότι έχει ακούσει για το Ολοκαύτωμα. Όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα, η συγκεκριμένη έρευνα είναι η πρώτη που θέτει αυτά τα ερωτήματα σε πολιτειακό επίπεδο στις ΗΠΑ, βαθμολογώντας ακολούθως τις πολιτείες στη βάση τριών κριτηρίων: αν οι νέοι έχουν έστω ακούσει για ένα ιστορικό συμβάν που ονομάζεται Ολοκαύτωμα, αν μπορούν να ονοματίσουν έστω ένα ναζιστικό κολαστήριο, είτε πρόκειται για στρατόπεδο συγκέντρωσης ή εξόντωσης, είτε για γκέτο, και αν γνωρίζουν ότι έξι εκατομμύρια Εβραίοι πέθαναν από τις ναζιστικές θηριωδίες.

Και στην Ευρώπη τα πράγματα δεν είναι σε καμία περίπτωση καλύτερα. Το 20% των Γάλλων ηλικίας 18 έως 34 ετών δηλώνει απόλυτη άγνοια για το Ολοκαύτωμα όπως και το 12% των Αυστριακών. Υψηλά επίπεδα ιστορικής άγνοιας φανερώνουν και τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ουγγαρία , Πολωνία, η Σουηδία και η Βρετανία. Το 5% δε των Βρετανών ενηλίκων πιστεύει ότι το Ολοκαύτωμα δεν συνέβη ποτέ!

Έρχομαι στο βιβλίο.

Goering, Goebbels, Himmler, Heydrich, Hess, Bormann – ονόματα συνώνυμα με τη δύναμη και την επιρροή στο Τρίτο Ράιχ. Ίσως λιγότερο οικεία είναι οι Carin, Emmy, Magda, Margarete, Lina, Ilse και Gerda ..

Για χρόνια, ο ρόλος των γυναικών στη ναζιστική Γερμανία επισκιάστηκε από την ενασχόληση με τις ενέργειες των διακεκριμένων ανδρών της εποχής . Στη συνέχεια, όπως σημειώνει ο συγγραφέας James Wyllie, στη δεκαετία του 1980 η φεμινιστική λογιότητα άρχισε να εξετάζει αυτόν τον γυναικείο ναζιστικό κόσμο.

Ένα από τα πιο διάσημα βιβλία, το οποίο αποτέλεσε μια εκπληκτική καταγραφή του ρόλου που διαδραμάτισαν οι Γερμανίδες στο ανατολικό μέτωπο των ναζί, ήταν το «Οι Μαινάδες του Χίτλερ. Ο ρόλος των Γερμανίδων στα ναζιστικά πεδία θανάτου.» της βραβευμένης συγγραφέως Wendy Lower (εκδόσεις Μεταίχμιο 2014). Το βιβλίο της Lower αποδείχτηκε μια ρωμαλέα αναθεώρηση της Ιστορίας γιατί μας γνώρισε τον πραγματικό βαθμό συμμετοχής των γυναικών στο Ολοκαύτωμα. Η Lower, αντλώντας υλικό από είκοσι χρόνια αρχειακής και επιτόπιας έρευνας πάνω στο Ολοκαύτωμα, παρουσιάζει συγκλονιστικά στοιχεία που υποστηρίζουν το γεγονός ότι αυτές οι γυναίκες ήταν κάτι περισσότερο από «δολοφόνοι γραφείου» ή παρηγορήτριες των δολοφόνων των γερμανικών ένοπλων σωμάτων: Λεηλάτησαν οι ίδιες και κακοποίησαν Εβραίους στα γκέτο της Πολωνίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας• ήταν παρούσες σε πικ νικ σε πεδία θανάτου, όχι μόνο προσφέροντας αναψυχή αλλά και λαμβάνοντας μέρος οι ίδιες στις εκτελέσεις.

Ο Wyllie στο βιβλίο του Nazi Wives δεν εστιάζει στις «εργάτριες» της εθνικοσοσιαλιστικής σφηκοφωλιάς όπως η Lower. Επικεντρώνεται στις «βασίλισσες».

Οι σύζυγοι και σε αρκετές περιπτώσεις οι ερωμένες των ναζιστών ηγετών έπαιξαν μεγάλο ρόλο στις πολιτικοκοινωνικές θέσεις και αποφάσεις των ανδρών τους. Στην αδιάκοπη προσπάθεια να εισέλθουν αλλά και να διατηρηθούν στον εσωτερικό κύκλο του Φύρερ, να έχουν την αγάπη του , την εύνοια του, να επιτύχουν την προώθηση και την ανέλιξη των ανδρών τους, έγιναν ανταγωνιστικές, ύπουλες, σκληρές και άκρως εκδικητικές.

Ο «εργένης» Αδόλφος Χίτλερ είχε αφήσει τη θέση της Πρώτης Κυρίας του Ράιχ κενή. Η επί σειρά ετών ερωμένη του Εύα Μπράουν δεν μπορούσε, τουλάχιστον επίσημα να την διεκδικήσει και να την καλύψει. Η μάχη για την Έμμυ, την Μάγκντα, την Μαργκαρέτε , την Λίνα, την Ίλζε και την Γκέρντα υπήρξε διαρκής και επίμονη. Οι επίδοξες σύζυγοι ανεβοκατέβαιναν στον θρόνο της Πρώτης Κυρίας. Για πολλούς ιστορικούς τελική νικήτρια έως και την πτώση του Γ’ Ράιχ ήταν η Μαγκνταλένα Γκέμπελς.

Ο Φύρερ μισούσε τα διαζύγια. Όλα τα κορυφαία στελέχη του και ιδιαιτέρως αυτά που ήταν στο στενό προσωπικό του κύκλο θα έπρεπε να πάρουν την άδεια του Γερμανού «πατερούλη» για να χωρίσουν τις συζύγους τους. Τις περισσότερες φορές η απάντηση του Χίτλερ ήταν ένα μεγαλοπρεπέστατο «όχι!». Εφάρμοζε δε και μία μορφή αντιποίνων στα υποψήφια προς διαζύγιο ζευγάρια . Δεν τους προσκαλούσε στο Μπέργκοφ, δεν τους επισκεπτόταν στην οικία τους, ούτε καν τους τηλεφωνούσε! Απαγόρευσε στον Γκέμπελς να χωρίσει τη Μάγκντα ακολουθώντας την ηθοποιό ερωμένη του και τον υποχρέωσε να υπογράψει συμφωνητικό για αυτό! Έκανε τα στραβά μάτια για την ερωμένη του Χίμλερ, με την οποία ο Χάινριχ είχε αποκτήσει δύο παιδιά. Οι τακτικότατες επισκέψεις του Χάιντριχ σε μπαρ και σε οίκους ανοχής καθώς και οι κακοποιήσεις των ιεροδούλων από τον γυναικά και σαδιστή Ράινχαρντ, ήταν γνωστές στη σύζυγο του Λίνα αλλά και στον ευρύτερο ελιτίστικο κύκλο του Ράιχ. Η Λίνα ωστόσο δεν ζήτησε ποτέ διαζύγιο και πέθανε υπερήφανη που ήταν σύζυγος του «άνδρα με την σιδερένια καρδιά»…

Όλες οι σύζυγοι της εθνικοσοσιαλιστικής ελίτ απόλαυσαν προνόμια και «επιχρυσωμένο» τρόπο ζωής επειδή ο Χίτλερ τους το επέτρεψε. Ο Χίτλερ ενδιαφέρθηκε για τις γυναίκες αυτές ένεκα της ανάγκης του για μία εκτεταμένη οικογένεια. Επέλεγε ακριβά δώρα για εκείνες και τα παιδιά τους (όσο περισσότερα τα παιδιά τόσο καλύτερα) περνώντας ώρες ξεγνοιασιάς και χαλάρωσης μαζί τους, με την προϋπόθεση να του έδειχναν ανοικτά και αδιάκοπα την λατρεία τους. Το ότι δεν συζητούσε ποτέ πολιτικά μαζί τους ήταν κάτι που τον ξεκούραζε και το έβρισκε τρομερά ελκυστικό.

Ο Wyllie αφηγείται τις ιστορίες τους με έναν εντυπωσιακό συνδυασμό κινηματογραφικής ευρυμάθειας και συναρπαστικής αφήγησης. Ενώ μαίνονταν ο βομβαρδισμός της Βρετανίας, η Ρωσική εκστρατεία, το Ολοκαύτωμα και όλα εκείνα τα ανείπωτα δεινά που υπέστη η ανθρωπότητα από αυτούς τους ανθρώπους που ξετυλίχτηκαν και έδρασαν ως διεθνή καταστροφή, ο Wyllie μας αποκαλύπτει την καθημερινή τους ζωή τη γεμάτη ανταγωνισμούς, οικιακούς σαδιμούς, μοιχείες και εξαπατήσεις . Η αχόρταγη αναζήτηση για τη δύναμη και το χρήμα φέρνει τις οικογένειες –ομάδες τους σε μία διαρκή πάλη για τη μόνιμη παρά τω Φύρερ καθιέρωση.

Ο James Wyllie είναι συγγραφέας, βραβευμένος σεναριογράφος και εκφωνητής. Έχει εργαστεί σε πολλές ταινίες για το BBC, Film4 και Talkback μεταξύ άλλων. Έχει γράψει για μια σειρά τηλεοπτικών δραματικών σειρών, συμπεριλαμβανομένων των The Bill, The Tribe και Atlantis High.

Οι γραπτές μαρτυρίες των επιζώντων και των ιστορικών είναι σήμερα πιο αναγκαίες από ποτέ για να μην γίνει αυτό που ο φιλόσοφος Τζορτζ Σανταγιάνα επισημαίνει : «Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει».

Ειρήνη Μανδηλαρά

Η συγγραφή ενός βιβλίου από έναν καθηγητή Πανεπιστημίου είναι κάτι το εξαίρετο αλλά συγχρόνως και κάτι το συνηθισμένο ειδικά στην επιστημονική βιβλιογραφία.

Ο Cuido Tonelli ωστόσο, εκτός από καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, είναι φυσικός στο CERN και ένας από τους πατέρες της ανακάλυψης του μποζονίου του Χιγκς.

Τον Μάιο του 2019 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Γένεση» στην Ιταλική γλώσσα και λίγους μήνες μετά, μεσούσης της πανδημίας, τον Οκτώβριο του 2020 στους βιβλιολάτρεις της εκλαϊκευμένης επιστήμης, ήρθε η πολυπόθητη Ελληνική του μετάφραση.

Ο Tonelli αναφέρει :
“Όλα ξεκινούν με μια απλή και αναπόφευκτη ερώτηση: «Από πού προέρχονται όλα αυτά;» Αυτή η ερώτηση αντηχεί ακόμα σήμερα, σε όλο τον κόσμο, μεταξύ ατόμων από πολύ διαφορετικούς πολιτισμούς, ένα κοινό θέμα φαινομενικά μακρινών πολιτισμών. Είναι ένα ερώτημα που τίθεται από παιδιά και διευθυντές, επιστήμονες και σαμάνους, αστροναύτες και τους τελευταίους πληθυσμούς κυνηγών-συλλεκτών που επιβιώνουν σε απομονωμένες περιοχές του Βόρνεο και της Αμαζονίας. Είναι ένα τόσο αρχέγονο ερώτημα που κάποιοι πιστεύουν ακόμη και ότι έχει «παραδοθεί» από τα είδη που ήρθαν πριν από εμάς.” (!!!)

Αυτή η εκπληκτική επιστημονική ιστορία έχει μακράν καλύτερη πλοκή από τα βιβλία της επιστημονικής φαντασίας. Ξεδιπλώνεται με μία φυσική ευκολία και είναι ευανάγνωστη, απαλλαγμένη -όσο είναι δυνατό -από την εξειδικευμένη επιστημονική γλώσσα. Η ιστορία του σύμπαντος ξεδιπλώνεται με μία μοναδική μαεστρία σε επτά κεφάλαια βοηθώντας έτσι τον αναγνώστη να κατανοήσει τις πολύπλοκες σκέψεις και έννοιες της αστροφυσικής.
Ομολογώ ότι κάποιες παραγράφους του βιβλίου χρειάστηκε να τις διαβάσω δύο φορές. Σε πολλές περισσότερες παραγράφους όμως το μολύβι μου αυθόρμητα έτρεξε να τις κυκλώσει, να τις υπογραμμίσει στολίζοντας τες με θαυμαστικά, ερωτηματικά (που απαντήθηκαν αργότερα στην πορεία της μελέτης του βιβλίου) και τις γνωστές, διεθνείς εκφράσεις «wow» και «omg»!!!

Η «Γένεση» αποτέλεσε την αφορμή να μελετήσω για δεύτερη φορά το επίσης εκπληκτικό βιβλίο του δικού μας, πολυβραβευμένου επιστήμονα, Διονύση Σιμόπουλου με τίτλο «Είμαστε αστρόσκονη – Σύμπαν μία ιστορία χωρίς τέλος».
Η πρώτη ανάγνωση της «Γένεσης» και η δεύτερη ανάγνωση της «Αστρόσκονης» με διακτίνισε 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια πίσω, λίγο πριν το Big Bang, με ταξίδεψε σε όλους εκείνους τους μικρόκοσμους και των αντιδράσεων τους που δημιούργησαν το αχανές, απέραντο και θαυμαστό σύμπαν που βλέπουμε (και που δεν βλέπουμε) και με προσγείωσε απαλά μέσα στον τεράστιο σωλήνα του CERN να συνταξιδεύω με τα πρωτόνια στην ταχύτητα του φωτός! (Τα …κράνη απαγορεύονται!)

«Σε μια μαγική στιγμή, την οποία μπορούμε σήμερα να ορίσουμε ως όταν το ένα εκατοστό του ενός δισεκατομμυρίου του δευτερολέπτου μετά το Big Bang, η θερμοκρασία έπεσε αρκετά για να εξασφαλίσει ότι το πλήθος των Higgs Bosons, που μέχρι τότε παραπλανιόντουσαν ελεύθερα, κρυσταλλώθηκαν σε ένα σκοτεινό πεδίο που καταλάμβανε ολόκληρο το σύμπαν. Αυτός ο νεοεισερχόμενος διαχώρισε την αδύναμη αλληλεπίδραση από την ηλεκτρομαγνητική αλληλεπίδραση μια για πάντα και εκχώρησε μια συγκεκριμένη μάζα σε στοιχειώδη σωματίδια που κατά συνέπεια μπορούσαν να ομαδοποιηθούν για να σχηματίσουν πρώτα σταθερά πρωτόνια, μετά τα άτομα, τα αστέρια, τους γαλαξίες και τους πλανήτες και μετά εμάς. Αυτά τα πράγματα, όλα τα πράγματα, συμπεριλαμβανομένων των μορφών ζωής που πυροδοτήθηκαν στο αποκορύφωμα μιας μακράς εξέλιξης, προήλθαν από τη λεπτή ατέλεια που έσπασε αυτήν την τέλεια συμμετρία.»
Αλλά πώς ήταν δυνατόν να ανακατασκευάσουμε αυτό που συνέβη πριν από περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια με επιστημονική ακρίβεια;

Χάρη σε αυτό το θαυμάσιο μηχάνημα που είναι γνωστό ως επιταχυντής σωματιδίων.

«Οι επιταχυντές σωματιδίων είναι σύγχρονες μηχανές του χρόνου: μας ταξιδεύουν πίσω δισεκατομμύρια χρόνια, επιτρέποντάς μας να μελετήσουμε τα φαινόμενα στις «ρίζες» του σύμπαντος μας. Το κενό συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια συγκρούσεων και το αποτέλεσμα είναι υλικά σωματίδια – μια εφαρμογή της διάσημης σχέσης (του Αϊνστάιν ) ισοδυναμίας μεταξύ μάζας και ενέργειας […] Είναι επομένως εργοστάσια εξαφανισμένων σωματιδίων που φέρνουν στη ζωή μορφές ύλης που εξαφανίστηκαν αμέσως μετά τη Μεγάλη Έκρηξη για κλάσματα του δευτερολέπτου.»

Μπορούμε, φυσικά, να αναρωτηθούμε αν είμαστε πραγματικά σίγουροι ότι έτσι συνέβησαν τα πράγματα. Ας πούμε ότι υπάρχει μια καλή και λογική πιθανότητα αυτή η ανοικοδόμηση να είναι πραγματικά αξιόπιστη. Χρειαζόμαστε ακόμη πολύ περισσότερες αποδείξεις και υπάρχουν ακόμη πολλές γκρίζες περιοχές, αλλά οι ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών μάς έδωσαν τη δυνατότητα να κατανοήσουμε επακριβώς τους μηχανισμούς που ενεργοποίησαν ολόκληρη τη διαδικασία.

«Το άγνωστο συχνά τρομάζει τον κόσμο. Πολλούς τους κάνει να αισθάνονται χαμένοι. Μόνοι. Ανασφαλείς. Σε άλλους το άγνωστο κεντρίζει την περιέργεια. Τους κάνει ανυπόμονους. Περήφανους. Να αισθάνονται μέρος από κάτι μεγαλύτερο απ” αυτούς. Είμαστε όλοι μας αστρόσκονη και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα. Κάποια μέρα θα υπάρξουν άλλοι κόσμοι, γεμάτοι με άλλα όντα, αστράνθρωποι σαν εμάς, που θα γεννηθούν από τις στάχτες ενός, κάποιου άλλου, πεθαμένου άστρου. Ενός άστρου που σήμερα το λέμε Ήλιο» γράφει στο οπισθόφυλλο του ευπώλητου βιβλίου του (6η χιλιάδα) ο γνωστός αστροφυσικός και επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Διονύσης Σιμόπουλος.

Σε μία συνέντευξη που είχε δώσει ο καθηγητής Σιμόπουλος στο περιοδικό LIFO πριν από 4 χρόνια και στην ερώτηση του δημοσιογράφου Γιάννη Πανταζόπουλου “ — Είμαστε αστρόσκονη; Από τι αποτελούνται το σύμπαν κι ο άνθρωπος;” αναφέρει:
«Οτιδήποτε βλέπουμε γύρω μας αποτελείται από τα χημικά στοιχεία που βρίσκονται ελεύθερα στη φύση, από το υδρογόνο έως το ουράνιο. Απ” αυτά, τέσσερα αποτελούν το 99% των ατόμων του σώματος μας και είναι το υδρογόνο, ο άνθρακας, το άζωτο και το οξυγόνο. Με αυτή την έννοια, επειδή το υδρογόνο γεννήθηκε κατά τη δημιουργία του Σύμπαντος, πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, θεωρώ ότι και τα 2/3 του σώματός μας έχουν ηλικία 13,8 δισεκατομμύρια έτη. Τα υπόλοιπα τρία χημικά στοιχεία γεννήθηκαν με τις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις που έγιναν στο κέντρο των άστρων. Για παράδειγμα, από τις συγκρούσεις άστρων και νετρονίων δημιουργήθηκε ο χρυσός και το ουράνιο. Αυτός, λοιπόν, είναι ο λόγος που θεωρώ ότι είμαστε αστρόσκονη.»

Στην επόμενη ερώτηση “— Τι είναι η Γη μέσα στο σύμπαν; Έχετε δηλώσει ότι το 95% του σύμπαντος παραμένει άγνωστο.” o καθηγητής Σιμόπουλος απαντά:
«Είναι πολύ απλό. Όλα όσα έχουμε ανακαλύψει έως σήμερα αποτελούν περίπου ένα τρισεκατομμύριο γαλαξίες. Κάθε γαλαξίας αποτελείται από περίπου εκατό με διακόσια δισεκατομμύρια άστρα και κάθε άστρο έχει γύρω του πλανήτες. Δηλαδή, μιλάμε για έναν τεράστιο αστρονομικό αριθμό. Όλα όσα σας ανέφερα αφορούν μόνο το 4,5% του σύμπαντος. Επομένως, υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό το οποίο δεν ξέρουμε από τι αποτελείται και το έχουμε ονομάσει σκοτεινή ύλη. Παράλληλα, από το 1997 έχουμε ανακαλύψει ότι υπάρχει κι ένα ποσοστό που έχουμε ονομάσει «σκοτεινή ενέργεια», μια απωθητική δύναμη η οποία αναγκάζει το σύμπαν να διαστέλλεται επιταχυνόμενα.»

Ο Albert Einstein είχε πει «Θέλω να γνωρίσω τις σκέψεις του Θεού. Τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες.»

Όλοι ημείς που υπολειπόμεθα της ευφυΐας και των γνώσεων του Αλβέρτου, ας αρκεστούμε στους πανάξιους επιστήμονες Σιμόπουλο και Tonelli, για να κατανοήσουμε όλα εκείνα τα συμπαντικά θαυμαστά και να ξεφύγουμε έτσι από την πανδημική μας μιζέρια (και αγωνία).

Θερμές ευχές για Καλή Χρονιά γεμάτη με υγεία και πολλά, καλά βιβλία!

Ειρήνη Μανδηλαρά
Επικοινωνία : eleftheroudakispublications@gmail.com

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές βρισκόμαστε ήδη στην τρίτη εβδομάδα του Ελληνικού lockdown2. Καθημερινά στη χώρα μας εξακολουθούν να καταγράφονται τετραψήφιοι αριθμοί νέων νοσούντων και υψηλοί, διψήφιοι αριθμοί θανάτων εξαιτίας της πανδημίας Covid-19.

Σχεδόν ένα χρόνο μετά την εμφάνιση του νέου SARS κι ο παγκόσμιος ιικός Αρμαγεδδών δεν λέει να κοπάσει. Ζούμε ημέρες βγαλμένες από τα blockbusters των προηγούμενων δεκαετιών. Σκηνές από τα φιλμ όπως το Outbreak, το Contagion και το The Flu αποτελούν την καθημερινότητα μας και λαμβάνουν χώρα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της πατρίδας μας κι όχι μόνο…

Σε τι λοιπόν θα μπορούσε να μας χρησιμεύσει ένα βιβλίο που αφορά την ιστορία των πανδημιών της τελευταίας εκατονταετίας;

Ένας από τους επτά σοφούς της Αρχαίας Ελλάδας, ο Πιττακός ο Μυτιληναίος, είχε πει «Γνούς Πράττε». Να ενεργείς έχοντας γνώση.

Μια και αναφέρθηκα στην Αρχαία Ελλάδα, ας ξεκινήσω από εκεί.

Στην αρχή του Πελοποννησιακού Πολέμου ο Περικλής διέταξε τους συμπολίτες του Αθηναίους να υποχωρήσουν μέσα στα τείχη της πόλης τους υπό τον φόβο του Σπαρτιατικού στρατού που πλησίαζε την Αθήνα. Η Σπάρτη ήταν ισχυρότερη στο στρατό αλλά η Αθήνα ήταν ισχυρότερη στο ναυτικό. Με τους Αθηναίους συγκεντρωμένους εντός της πόλης και εφοδιασμένους με τις απαραίτητες προμήθειες σε τροφή και νερό, ο Περικλής θα είχε όλο τον καιρό να χτυπήσει τους αντιπάλους του από τη θάλασσα.

Αυτή ήταν μία καταστροφική απόφαση.

300.000 Αθηναίοι συνωστισμένοι μέσα στα τείχη σε συνθήκες έντονης ζέστης έγιναν οι ώριμοι στόχοι για τις ασθένειες που τους έπληξαν «χωρίς κανένα περιορισμό», σύμφωνα με τον Θουκυδίδη. Ο ασθενής μηδέν δεν βρέθηκε ποτέ, αλλά ο τύφος, η ευλογιά και η ελονοσία αποδεκάτισε περί τα δύο τρίτα της πόλης…

Κι όπως λέει ο συγγραφέας του βιβλίου Mark Honigsbaum, δημοσιογράφος και ιατρικός ιστορικός, «Δεν υπάρχει τίποτα σαν την ένοπλη εξέγερση, που να προκαλεί το μολυσματικό χάος.»

Ο Honigsbaum ερευνά τη γενεαλογία και το ιστορικό δέκα πανδημιών αποκαλύπτοντας την περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ του φυσικού και του κοινωνικού. Οι ιστορίες αυτές είναι δοσμένες τόσο από την βιολογική όσο και από την κοινωνική προοπτική τους.

Ξεκινά την αφήγηση της κάθε ιστορίας από τον ασθενή μηδέν, αναφέρει το πώς εμφανίζονται τα κρούσματα και έπειτα πώς αντιμετωπίζονται πολιτικά και οικονομικά από τις κυβερνήσεις και τα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο όλες οι πανδημικές ιστορίες (ασθένειες) έχουν κάτι κοινό. Την διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας με αποτέλεσμα η μετάλλαξη των ιών να εκπλήσσει κάθε φορά την ανθρωπότητα.

Και οι δέκα ασθένειες που εξετάζονται εδώ, έθεσαν συχνά την επιδημιολογία, την παρασιτολογία, τη ζωολογία, τη μοριακή βιολογία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τις κυβερνήσεις και άλλους σε λάθος πορεία διερεύνησης υπό την επήρεια της τρέχουσας επιστήμης. Καθώς οι ιοί μεταλλάσσονται απέναντι σε οικολογικές αλλαγές, το ίδιο κάνουν και τα επιστημονικά παραδείγματα.

Οι πόλεμοι, η αστική ανάπτυξη, οι παπαγάλοι ως κατοικίδια ζώα, τα πολυτελή κλιματιζόμενα ξενοδοχεία και γραφεία, ένας ολοένα και πιο παγκοσμιοποιημένος κόσμος διεθνών ταξιδιών και εξελίξεων στην αγορά, έχουν διαταράξει τις οικολογίες τα τελευταία 100 χρόνια.

Ας δούμε συνοπτικά τις πανδημίες :

-Ισπανική Γρίπη. Εκδηλώθηκε το 1918. Περί τα 50.000.000 θάνατοι παγκοσμίως.
-Πνευμονική Πανώλη. Εκδηλώθηκε το 1924. 30 θάνατοι στο Los Angeles των ΗΠΑ.
-Ψιττακίαση ή Νόσος των Παπαγάλων. Εκδηλώθηκε σε 21 χώρες από όλες τις Ηπείρους. Ποσοστό θανάτων επί των κρουσμάτων 15%.
-Νόσος των Λεγεωνάριων (στο βιβλίο σε δύο κεφάλαια). Πρωτοεκδηλώθηκε το 1976 κι έκτοτε εκδηλώνεται σχεδόν σε ετήσια βάση ανά τον κόσμο λόγο του βακτηριδίου L. Pneumophila που ζει στα κλιματιστικά. Ποσοστό θανάτων επί των κρουσμάτων από 10 – 80%.
-Νόσος του AIDS – HIV. Πρωτοεμφανίστηκε στην Κεντροδυτική Αφρική στις αρχές του 20ου αιώνα. Αναγνωρίστηκε ως ασθένεια το 1981. Πάνω από 30.000.000 θάνατοι παγκοσμίως.
– Αιμορραγικός Πυρετός Έμπολα. Πρωτοεμφανίστηκε το 1976 κι από τότε έχουν καταγραφεί 26 ξεσπάσματα της νόσου στη υποσαχάρια Αφρική με περίπου 25.000 θανάτους. Ποσοστό θανάτων επί των κρουσμάτων από 25 – 90%.
-SARS-Cov-1. Εκδηλώθηκε το 2002. Κρούσματα περί τα 8.500. Ποσοστό θανάτων επί των κρουσμάτων 11%.
-Ιός Ζίκα. Πρωτοεμφανίστηκε το 1947. Ως επιδημία εκδηλώθηκε το 2015 στην Γαλλική Πολυνησία, στην Μικρονησία και στην Νότιο Αμερική. Σπάνια θανατηφόρα. Ωστόσο το 10 – 15% των μωρών που γεννιούνται από μητέρες που στην διάρκεια της εγκυμοσύνης τους κόλλησαν τον ιό, πάσχουν από μικροκεφαλία.
– SARS-CoV-2. Πρωτοεμφανίστηκε τον Δεκέμβριο του 2019. Έως τα μισά Νοεμβρίου του 2020 καταγράφηκαν περί τα 57.850.000 κρούσματα και 1.400.000 θάνατοι παγκοσμίως.

Στο βιβλίο συνάντησα αρκετές φορές τις λέξεις bushmeat και wet market.

To «κρέας των θάμνων» είναι το κρέας προερχόμενο από είδη άγριας πανίδας, το οποίο προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Αντιπροσωπεύει μια κύρια πηγή ζωικής πρωτεΐνης αλλά και ένα προϊόν που η πώληση του αποτελεί το κύριο εισόδημα για τους κατοίκους υγρών τροπικών δασικών περιοχών στην Αφρική, την Ασία και τη Νότια Αμερική. Το κρέας των θάμνων είναι ένας σημαντικός πόρος για τους φτωχούς ανθρώπους, ιδίως στις αγροτικές περιοχές. Το bushmeat αυξάνει δραματικά την ευκαιρία για μετάδοση αρκετών ζωονοσογόνων ιών από ζωικούς ξενιστές σε ανθρώπους, όπως το AIDS, ο Έμπολα και διάφορα είδη κοροναϊών, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2.

Σε πολλά wet markets («υγρές αγορές») αν και όχι σε όλα, πωλούνται ζωντανά ζώα εκ των οποίων μεγάλο μέρος τους αποτελείται από εξωτικά είδη. Οι συνθήκες φύλαξης των ζώων αυτών αλλά και γενικότερα η υγιεινή είναι πολύ κακές. Εκεί οι πωλητές σφαγιάζουν τα ζώα μπροστά στους πελάτες που τα παρήγγειλαν. Τα wet markets είναι κάτι σύνηθες σε πολλά μέρη του κόσμου ιδιαιτέρως στην Κίνα, την Νότια και την Νοτιοανατολική Ασία.

Στα wet markets πωλούνται άγρια πουλιά, πίθηκοι, νυχτερίδες , μυρμηκοφάγοι, κουνάβια, κουτάβια λύκων, σαλαμάνδρες, αρουραίοι, μοσχογαλές και πολλά άλλα. Μετά το ξέσπασμα της παρούσης πανδημίας πολλοί οργανισμοί έχουν ζητήσει το παγκόσμιο κλείσιμο των αγορών ζώων προερχόμενων από την άγρια φύση λόγω του δυναμικού ζωονόσων και του κινδύνου για τα απειλούμενα είδη.

Αυτό το εξαιρετικό βιβλίο για τις πρόσφατες επιδημίες μας δείχνει ότι ο ανθρώπινος παράγοντας συχνά εμποδίζει μια/την λύση.

Ο Honigsbaum κάνει έναν συναρπαστικό απολογισμό ενός βαθιά σημαντικού θέματος – γιατί αν τα τελευταία 100 χρόνια μας έχουν διδάξει κάτι, είναι ότι νέες ασθένειες και στελέχη ιών αναπόφευκτα θα μας πλήττουν, ανεξάρτητα από το πόσο εξελιγμένη γίνεται η Επιστήμη . Ή όπως το λέει ο Honigsbaum: «Οι λοιμοί μπορεί να είναι απρόβλεπτοι, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε να επαναληφθούν».

Ειρήνη Μανδηλαρά.
www.books,gr & eleftheroudakispublications@gmail.com

Ο Phillipe Sands γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1960 από Εβραίους γονείς. Είναι διακεκριμένος νομικός, συγγραφέας γενικών και ακαδημαϊκών βιβλίων και συνεργάτης σε έγκυρα έντυπα, τα Financial Times, The Guardian, London Review of Books και Vanity Fair.

Ο Sands έχει ενεργήσει ως σύμβουλος και συνήγορος σε περιπτώσεις που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεματικών τομέων. Επίσης έχει ενεργήσει και ως σύμβουλος σε περισσότερες από δύο δωδεκάδες υποθέσεις στο Διεθνές Δικαστήριο συμπεριλαμβανομένης και της δίκης για την έκδοση του Χιλιανού δικτάτορα Pinochet.

Το βιβλίο που θα μας απασχολήσει στην παρούσα βιβλιοπαρουσίαση είναι το βραβευμένο East West Street, το οποίο έχει μεταφραστεί σε 20 γλώσσες, δυστυχώς όχι (ακόμη;) στην Ελληνική.

Μια πρόσκληση για διάλεξη στην πόλη Λβιβ της δυτικής Ουκρανίας αποτέλεσε την αφορμή για τον διεθνώς αναγνωρισμένο δικηγόρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Philippe Sands να προβεί σε μια βαθιά αναζήτηση για την προέλευση του Διεθνούς Δικαίου και να γεμίσει τα φοβερά κενά στην αποδεκατισμένη ιστορία της οικογένειάς του. Στη διάρκεια της όλης διαδικασίας ερευνά τα αποτελέσματα των νόμων που πρωτοδημιουργήθηκαν εκείνη τη εποχή και οριοθετεί τη μηχανή θανάτου που είχε κατασκευαστεί για να αφανίσει άτομα και κοινότητες.

Στις 20 Νοεμβρίου του 1945 στη Νυρεμβέργη , δέκα ακριβώς χρόνια μετά στον ίδιο τόπο που οι Εθνικοσοσιαλιστές νομιμοποίησαν τον αντισημιτισμό, η αρχαία Βαυαρική πόλη φιλοξένησε τις δίκες για τα εγκλήματα πολέμου, τα οποία έδωσαν τη γέννηση του σύγχρονου συστήματος του Διεθνούς Δικαίου.

Για πρώτη φορά στην Ιστορία, εθνικοί ηγέτες κατηγορήθηκαν για τις δολοφονικές πράξεις τους ενώπιον ενός Διεθνούς Δικαστηρίου. Ο Χέρμαν Γκέρινγκ και άλλοι κορυφαίοι Ναζί, όπως ο «χασάπης της Πολωνίας», ο Χανς Φρανκ, ο διακεκριμένος νομικός σύμβουλος του Χίτλερ και ο επικεφαλής της «Γενικής Κυβέρνησης» της κατεχόμενης Πολωνίας, συνάντησαν την τελική τους κρίση.

Ήταν επίσης εδώ που οι έννοιες «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» και «γενοκτονία», τόσο κεντρικές και σημαντικές για τη σύγχρονη πολιτική ζωή, «είχαν» την πρώτη τους αίθουσα δικαστηρίου.

Ο Sands με εξαιρετική λεπτομέρεια μας αποκαλύπτει την εξαιρετική ιστορία δύο εισαγγελέων της Νυρεμβέργης που τελικά συνειδητοποιούν ότι ο άντρας που διώκουν (Χανς Φρανκ) μπορεί να είναι ο κύριος υπεύθυνος για τη δολοφονία ολόκληρων οικογενειών και ομάδων στην κατεχόμενη Πολωνία, εντός και γύρω από το Λβιβ.

Αυτοί οι δύο αξιοθαύμαστοι άντρες – ο Hersch Lauterpacht και ο Rafael Lemkin – βρίσκονται στην καρδιά της εξερεύνησης του Sands, ενώ το «θήραμα» τους, ο προσωπικός δικηγόρος του Χίτλερ Χανς Φρανκ, αποδεικνύεται εξίσου συναρπαστικός χαρακτήρας.

Μέσω του Lauterpacht και του Lemkin, οι λέξεις/εκφράσεις «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» και «γενοκτονία» – εκείνη την εποχή αμφιλεγόμενες έννοιες – έγιναν μέρος τόσο των αποφάσεων στη Νυρεμβέργη όσο και του παγκόσμιου λεξικού του μίσους.

Αλλά το βιβλίο δεν πραγματεύεται μόνο η ιστορία των δικών της Νυρεμβέργης και των νόμων για τα ανθρώπινα δικαιώματα που τέθηκαν στον παγκόσμιο χάρτη. Ένα σκέλος του βιβλίου, και ίσως το πιο καταιγιστικό του, είναι ένα οικογενειακό memoir που αποκαλύπτει τη ζωή του μάλλον σιωπηρού μητρικού παππού, του Leon Buchholz, και της γυναίκας του, Rita. Όσο πιο βαθιά σκάβει ο Sands, τόσο περισσότερο εντοπίζει τα ζοφερά γεγονότα που κατέβαλλαν την οικογένειά του κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ως παιδί, και αργότερα ως νεαρός, ο Philippe επισκέφτηκε τους παππούδες του στο Παρίσι όπου ζούσαν. Ποτέ δεν έμαθε τίποτα περισσότερο από την ιστορία τους, εκτός από το ότι ήταν Εβραίοι που ήρθαν, στην περίπτωση του Leon, από το Λίμπεργκ και η Rita από τη Βιέννη. Τα απαίσια χρόνια του πολέμου, η απώλεια γονέων και συγγενών στα στρατόπεδα θανάτου ή η σκληρή και εξαντλητική περίοδος πριν από τον πόλεμο σπάνια αναφέρθηκαν…

Το βιβλίο East West Street αποτέλεσε τη βάση για το ντοκιμαντέρ « My Nazi Legacy: Τι έκαναν οι Πατέρες μας». Η ταινία σκηνοθετήθηκε από τον David Evans και έκανε πρεμιέρα τον Απρίλιο του 2015 στο Tribeca Film Festival. Στις κινηματογραφικές αίθουσες κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ στις 6 Νοεμβρίου 2015 και στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 20 Νοεμβρίου 2015.

Ο Sands έγραψε το σενάριο και εμφανίζεται στην ταινία μαζί με τους δύο γιους διακεκριμένων ναζιστών αξιωματούχων, τον Niklas Frank (γιο του Hans Frank, τον Γενικό Κυβερνήτη της κατεχόμενης Πολωνίας) και τον Horst von Wächter (γιο του Otto von Wächter, τον Κυβερνήτη της Κρακοβίας και της Γαλικίας).

Το ντοκιμαντέρ, το οποίο διερευνά τη σχέση μεταξύ των δύο γιων και των πατέρων τους, κέρδισε το Βραβείο του Προέδρου του Yad Vashem στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ιερουσαλήμ και ανακηρύχθηκε Καλύτερο Ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Στοκχόλμης.

Το βιβλίο περιέχει πολιτικούς χάρτες της εποχής πριν και κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, σελίδες χειρόγραφων και σπάνιες φωτογραφίες.

“Is it possible that the antonym of ‘forgetting’ is not ‘remembering’, but justice?” Yosef Yerushalmi.

Καλή ανάγνωση σε όσους το επιλέξουν.

Ειρήνη Μανδηλαρά.

Το άρτι εκδοθέν μυθιστόρημα του Lawrence Wright εκτός από πολυαναμενόμενο υπήρξε και προφητικό. Η ιδέα για τη συγγραφή του γεννήθηκε όταν στα 2010 ο διάσημος σκηνοθέτης του κινηματογράφου Ridley Scott πλησίασε τον Wright και του ζήτησε να γράψει ένα σενάριο για το τέλος του πολιτισμού.

« Θεώρησα ότι, ο πιο πιθανός τρόπος να απειληθεί ο πολιτισμός με εξαφάνιση θα ήταν μια πανδημία» δήλωσε ο Wright, ο οποίος θαυμάζει εδώ και καιρό τους «πραγματικά δημιουργικούς, έξυπνους» επιδημιολόγους, μικροβιολόγους και ιολόγους που γνώρισε ως δημοσιογράφος.

Αν και δεν έκαναν ποτέ την ταινία, «πάντα με ενδιέφερε και νόμιζα ότι ήταν μια πολύ καλή ιστορία» είπε ο συγγραφέας. O Write άρχισε να γράφει το βιβλίο του το 2017, ενώ το τελευταίο του σχέδιο υποβλήθηκε το καλοκαίρι του 2019. Η πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου συνέπεσε με την ανησυχητική εξέλιξη της πραγματικής πανδημίας Covid-19. Στα Ελληνικά κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2020.

Κεντρικός ήρωας του βιβλίου του είναι ο Δρ. Henry Parsons ένας ιδιοφυής και πολυμήχανος ιολόγος του Αμερικανικού CDC (Centers for Disease Control and Prevention) με ένα σκιερό παρελθόν που το άφησε πίσω του κρυμμένο σε ένα μυστικό εργαστήριο στο Fort Detrick του Μέριλαντ.

Οι μαζικοί θάνατοι που σημειώθηκαν σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης ομοφυλόφιλων ανδρών στην Ινδονησία οδηγούν τον δόκτορα Parsons στην Τζακάρτα όπου ανακαλύπτει μια τρομερή νέα μορφή άκρως μεταδοτικής αιμορραγικής γρίπης. Ο ιός Kongoli παίρνει το όνομα του από το όνομα του στρατοπέδου αυτού.

Ο πλασματικός ιός Kongoli βασίστηκε στον ιό της ινφλουέντσας του 1918 και στους δύο κορωναϊούς SARS και MERS. Όταν γράφτηκε το βιβλίο ο συγγραφέας, όπως κι όλοι μας, δεν γνωρίζαμε την επερχόμενη επέλαση του SARS-COV-2. Ο ψεύτικος Kongoli ωστόσο είναι πολύ πιο μεταδοτικός και θανατηφόρος από τον πραγματικό SARS-COV-2. Τουλάχιστον προς ώρας.

Ο συγγραφέας κοίταξε τον κόσμο μας τον γεμάτο αντιπάλους, έχθρες κι ανταγωνισμούς και του πρόσθεσε ένα ισχυρό πανδημικό στρες. Αποτέλεσμα; Εκατόμβες νεκρών. Πλήρης κοινωνική κατάρρευση. Οικονομικό χάος. Λεηλασίες. Κυβερνήσεις που πέφτουν η μία μετά την άλλη. Χώρες έτοιμες να εξαφανιστούν από το χάρτη. Συνομωσίες. Εντάσεις. Κυβερνοπόλεμος. Εχθροπραξίες. Τρομοκρατία.

Τα μάτια του Αμερικανού Πρόεδρου αιμορραγούν κατά την διάρκεια του τηλεοπτικού διαγγέλματος του προς τον λαό. Κατάσκοποι προσπαθούν να δολοφονήσουν τον Ρώσο Πρόεδρο. Πολεμικές συγκρούσεις ξεσπούν στην Μέση Ανατολή. Κι ένας φοβερός, χωρίς ηθικούς φραγμούς βιολογικός πόλεμος βρίσκεται στα σκαριά.
Υπάρχει ο ιός Kongoli; Μήπως πρόκειται για μία παγκόσμια συνομωσία; Eίναι προϊόν της Φύσης ή δημιουργήθηκε σε κάποιο σκοτεινό εργαστήριο; Είναι πρωτοεμφανιζόμενος ή ένας αρχαίος ιός που βρήκε τον δρόμο του στη σύγχρονη εποχή και με ποιόν τρόπο;

Σέχτες όπως οι «Άγγελοι της Γης» θεωρούν ότι ήρθε η ώρα που οι άνθρωποι πρέπει να αποχαιρετίσουν τον πλανήτη. Ίσως την απάντηση να μας την δώσουν οι αρκούδες που έπεσαν νεκρές σε μία μικρή Ρωσική ατόλη που ονομάζεται Νησί της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Ο συγγραφέας υιοθέτησε μια δημοσιογραφική προσέγγιση για την έρευνα του μυθιστορήματος μελετώντας όσο το δυνατόν περισσότερο, επικοινωνώντας με ειδικούς. Οι ευχαριστίες στο τέλος του βιβλίου αναφέρουν κορυφαίους εμπειρογνώμονες από το NIH, το Κολούμπια και την Pfizer, μεταξύ άλλων.

Ο Lawrence Wright ξεκίνησε την καριέρα του ως καθηγητής της Αγγλικής γλώσσας στο American University in Cairo. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στα περιοδικά Texas Monthly και Rolling Stone. Από το 1992 εργάζεται στο The New Yorker. Το βιβλίο του The Looming Tower βραβεύτηκε με το Βραβείο Pulitzer το 2007 και μεταφέρθηκε το 2018 σε μίνι τηλεοπτική σειρά 10 επεισοδίων από το Hulu.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΟΚΤΩΒΡΗ είναι συγκινητικά «αφιερωμένο στην ευφυΐα και το κουράγιο των ανδρών και των γυναικών που αφιέρωσαν την ζωή τους στην υπηρεσία της δημόσιας υγείας»

Καλή ανάγνωση,
Ειρήνη Μανδηλαρά.

Για τους λάτρεις της Αστυνομικής Λογοτεχνίας κι ιδιαιτέρως τους Nesbomaniacs (σαν κι εμένα!)

Στις 17 Σεπτεμβρίου κυκλοφόρησε τον νέο βιβλίο του ροκ σταρ της αστυνομικής λογοτεχνίας Jo Nesbo τόσο στην Αγγλική όσο και στην Ελληνική γλώσσα. Ο τίτλος αντίστοιχα The Kingdom https://books.gr/product/the-kingdom/ και Το Βασίλειο https://cutt.ly/Pst3oZU (Σκληρόδετη συλλεκτική έκδοση με πολυτελή κουβερτούρα, υπογραφή και πρόλογο του συγγραφέα σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων.)

Τα βιβλία του Nesbo έχουν πουλήσει συνολικά πάνω από 45.000.000 αντίτυπα. Ο πασίγνωστος «γιός» του ευπώλητου Νορβηγού συγγραφέα, ο Harry Hole είναι επιθεωρητής της αστυνομίας του Όσλο. Έχασε τη μητέρα του από καρκίνο όταν ήταν είκοσι ετών, ενώ έχει μια αδερφή με σύνδρομο ντάουν. Ο Χόλε έχει σκληροτράχηλο χαρακτήρα, είναι γύρω στα σαράντα, άγαμος, με προβλήματα αλκοολισμού, ενώ πολλές φορές καταφεύγει σε ανορθόδοξες μεθόδους για να επιλύσει τις υποθέσεις του. Δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους κύκλους της αστυνομίας, όμως οι συνάδελφοί του τον σέβονται, έστω και απρόθυμα. Όντας μοναχικός χαρακτήρας, έχει λιγοστούς αλλά πιστούς φίλους, ενώ σημαντικό ρόλο στη ζωή του παίζει η Ράκελ Φάουκε, με την οποία έρχεται σε επαφή για πρώτη φορά στο βιβλίο «Ο Κοκκινολαίμης».

Στα Ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία
• 1997 – Η Νυχτερίδα
• 1998 – Οι Κατσαρίδες
• 2000 – Ο Κοκκινολαίμης
• 2002 – Νέμεσις
• 2003 – Το Αστέρι του Διαβόλου
• 2005 – Ο Λυτρωτής
• 2007 – Ο Χιονάνθρωπος
• 2009 – Η Λεοπάρδαλη
• 2011 – Ο Φαντομάς
• 2013 – Η Αστυνομία
• 2017 – Η Δίψα
• 2019 – Μαχαίρι

(πληροφορίες στο www.books.gr )

Μία πρώτη γεύση του νέου τίτλου εδώ http://flip.metaixmio.gr/DIAFORA/TO_VASILEIO_PREVIEW/index.html

ΕιρΜ